ريگســـــــار

جشن سمنو که بیشتر مخصوص خانم‌ها و دختران است، در شب نوروز با ساز و آواز و زمزمه‌ "ترانه سمنو" و پخت سمنو، برگزار می‌شود.

سمنو جشن مخصوص خانم‌ها

سمنو یکی از رسوم پر طرف‌دار جشن نوروزی در افغانستان است که بیشتر این آیین توسط خانم‌ها و دختران اجرا می‌شود.

مشغولیت بسیاری از خانواده‌ها به ویژه بانوان و دختران افغانستان را در شب نوروز شرکت در جشن سمنو تشکیل می‌دهد.

بانوان و دختران افغانستان با نیت و خواسته‌های که در دل دارند، در اولین شب سال نو با حضور در جشن سمنو، دعا می‌کنند تا حاجات آنان در سال نو، برآورده شود. 

مردم ما سمنو را نماد رشد گیاهان که نشانگر خیر و برکت و فرا رسیدن بهار است، می‌دانند.

شیوه پخت سمنو

به صورت معمول، یک کیلو گندم، 3 کیلو آرد گندم و درعین حال مقداری پسته، بادام و یا گردو از مواد مورد استفاده در تهیه سمنو است.

بانوان چند روز قبل از نوروز، مقداری گندم را تهیه کرده و حداقل به مدت 3 روز در بین آب خیس می‌کنند.

در این مدت چند بار آب گندم خیس شده را عوض کرده تا ریشه و جوانه بزند و همزمان با این، روی آن پارچه‌ نازکی پهن می‌کنند تا ریشه‌ها سر درآورد.

وقتی که ریشه‌ها سر درآورد و سمنو سبز شد، مرحله سمنو کوبی فرا می‌رسد.

پس از قطع کردن جوانه‌های سمنو، سبزه‌های نورسته گندم را که کمتر از یک وجب بلندی دارد، روی سفره‌ای گذاشته، قطعه قطعه کرده و سپس از آن شیره تهیه می‌کنند.

پس از آن که شیره تهیه شد، دیگ بزرگی در بین حیات گذاشته و زیر آن آتش روشن می‌کنند.

مقدار آردی را که از قبل آماده شده است، به داخل دیگ ریخته و کم کم شیره گندم را را به آن اضافه می‌کنند تا این که آرد در شیره حل شده و به صورت مایع و غلیظی درآید.

مایع سمنو را به خاطر این که نسوزد بدون وقفه باید به هم زد تا به شکل حلوا درآید.

پس از آن که آب سمنو خشکید، آن را کمی تفت می‌دهند در ظرف گردی ریخته و حدود نیم ساعت روی اجاقی با حرارت ملائم قرار می‌دهند تا دم بکشد.

در صورت تمایل، مقداری خلال پسته، بادام و چهارمغز نیز به اضافه می‌کنند اما هیچگاه در آن شکر نمی‌ریزند زیرا جوانه گندم به صورت طبیعی مقدار کافی شرینی دارد.

ترانه مخصوص جشن سمنو

بانوان و دختران افغان هنگام پختن سمنو، با ساز و آواز ترانه ویژه سمنو را زمزمه می‌کنند که این ترانه مفهوم و معنی خاصی دارد.

سمنو در جوش ما کبچه زنیم

دیگران در خواب ما دفچه زنیم

سمنو نذر بهار است

جشن شب زنده دار است

این خوشی سالی یکبار است

سال دیگر یا نصیب

آرزو امشب خروشد

سمنو در خود بجوشد

دلخوش جامع بپوشد

سال دیگر یا نصیب

بی شکر شیرینی داره

خود به خود رنگینی داره

طعم خوش چون فرنی داره

سال دیگر یا نصیب

سمنو در جوش ما کبچه زنیم

دیگران در خواب ما دفچه زنیم

سمنو در سفره نوروزی افغانستانیها

پس از آماده شدن سمنو در صبح روز اول سال، خانواده‌ای که میزبان پختن سمنو بوده، مقداری خشخاش روی سمنو ریخته و مقداری از آن را برای همسایه‌ها و کسانی که شب در این جشن شرکت داشتند، می‌فرستد.

به طور معمول، سمنو توسط کودکانی که صبح زود لباس نو پوشیده اند، فرستاده می‌شود.

رسم این است، خانواده‌های که سمنو را دریافت می‌کنند، مقدار کمی پول به دست کودکی که سمنو را برای آنان آورده است، می‌دهند.

در مجموع، در کنار هفت میوه و دیگر تنقلات، سمنو به عنوان یکی از اجزای مهم سفره هفت سین مردم کشور ماست.